#Biografia - Niemcy

Martin Gottfried Weiss

Martin Gottfried Weiss był komendantem wielu obozów koncentracyjnych. Relacje na jego temat są sprzeczne - więźniowie w Dachau wspominali, że za jego rządów złagodzono rygor w obozie i poprawiono warunki bytowe, niektórzy uważali go za bardziej humanitarnego niż jego poprzednicy. Z kolei więźniowie obozu na Majdanku nie zauważyli różnicy, bo gdy Weiss był tam komendantem, komory gazowe funkcjonowały bez zmian, a więźniowie nadal byli mordowani bez powodu. Jako komendant często nadzorował wykonywanie zadań specjalnych w obozach.

Zachowało się niewiele informacji o jego życiu prywatnym. Urodził się w katolickiej rodzinie w Bawarii. Po ukończeniu szkoły pracował w hucie żelaza. Zanim zaangażował się w służbę w SS, ożenił się i miał dwoje dzieci. W 1926 roku, w wieku 21 lat, założył brązową koszulę i wstąpił do SA (Sturmabteilung), oddziałów szturmowych NSDAP. W Weiden, skąd pochodził, wraz z przyjaciółmi tworzył lokalne struktury SA i Hitlerjugend. Był jednym z pierwszych członków NSDAP. W tym samym czasie zaczął studiować elektrotechnikę, którą ukończył w 1930 roku. Pracował jako asystent w szkole, ale po pewnym czasie został z niej zwolniony.

Weiss postanowił związać swoją przyszłość z SS. Dołączył do organizacji w 1932 roku. Biorąc pod uwagę przebieg jego kariery, można się domyślać, że podobnie jak wielu późniejszych komendantów obozów koncentracyjnych, dołączył do Oddziału Trupich Czaszek - SS-Totenkopfverbände, zorganizowanego przez Theodora Eicke. Wiosną 1933 roku został strażnikiem w obozie koncentracyjnym w Dachau. Kilka miesięcy później, dzięki specjalistycznemu przeszkoleniu, został inżynierem w tym samym obozie na ponad pięć lat, a następnie adiutantem kolejnych komendantów Dachau Hansa Lortiza i Alexa Piotrowskiego.

Martin Weiss musiał zostać doceniony za swoje zasługi dla III Rzeszy podczas służby w Dachau, ponieważ już po wybuchu II wojny światowej otrzymał rozkaz zorganizowania obozu koncentracyjnego Neuengamme. Neuengamme było miejscem, w którym testowano Cyklon B do ewentualnego użycia na więźniach. Martin Weiss otrzymał również zadanie rozbudowy obozu koncentracyjnego Arbeitsdorf, do którego przeniesiono 800 więźniów z Neuengamme. Obóz ten został założony w pobliżu Wolfsburga, a więźniowie mieli zapewnić tanią siłę roboczą do budowy nowego samochodu Volkswagen, który był tani i dostępny dla wszystkich Niemców. W tym czasie Weiss sprawował jednoczesną władzę nad oboma obozami.

Oswald Pohl, szef Głównego Urzędu Ekonomiczno-Administracyjnego SS, chciał poprawy warunków więźniów w obozach. Nie robił tego z powodów moralnych, ale wierzył, że lepsze warunki zapewnią więźniom dłuższe życie, a tym samym niemiecki przemysł będzie mógł dłużej wykorzystywać ich jako darmową siłę roboczą. Dlatego też, gdy Weiss otrzymał stanowisko komendanta obozu w Dachau w 1942 r., był ostro krytykowany przez Pohla za warunki panujące w obozie. Weiss zastosował się do poleceń Pohla, ale terror w obozie trwał nadal. Kiedy Weiss pełnił funkcję komendanta od 1942 do końca 1943 roku, wykonano dziesiątki wyroków śmierci. Podczas powojennego procesu personelu obozu w Dachau, Weiss wyjaśnił, że były to wyroki śmierci na więźniach Gestapo, które zostały wykonane na rozkaz Himmlera.

Z tego okresu, kiedy Weiss był pierwszym komendantem Dachau, pochodzą relacje mówiące o poprawie warunków w obozie. Między innymi zakazano bicia i zezwolono na wysyłanie więźniom paczek żywnościowych.

Weiss został wysłany do obozu w Lublinie dzień po masakrze, tzw. Aktion Erntefest, kiedy to ponad 17 000 osób zostało zamordowanych na Majdanku w ciągu jednego dnia - 3 listopada. Weiss wziął na siebie kontrolowanie sytuacji po masakrze. Na Majdanku dowodził do kwietnia 1944 roku.

Następnie został wysłany do podobozu Muhldorf, gdzie powstawały sztolnie Luftwaffe wykorzystujące pracę więźniów. W obliczu załamania frontu i zbliżania się Amerykanów, Weiss, który znalazł się z powrotem w Dachau, rzekomo nalegał na poddanie obozu aliantom, zaprzeczając rozkazom Himmlera, by spalić obóz i zatrzeć wszelkie ślady zbrodniczej działalności. Jednak dzień przed wkroczeniem Amerykanów Weiss uciekł z Dachau. Dzień później został aresztowany w Monachium.

Podczas procesu personelu Dachau, który odbył się na przełomie listopada i grudnia 1945 r., Weiss został uznany winnym zbrodni przeciwko ludzkości za czyny popełnione podczas jego kadencji jako komendanta Dachau i innych obozów. Został skazany na śmierć, a wyrok wykonano 29 maja 1946 roku.

Photos