Miejsce Pamięci KL Neuengamme

W okresie funkcjonowania Neuengamme i jego podobozów przetrzymywano w nich od 104 000 do 106 000 więźniów, w tym około 13 500 kobiet. Największymi grupami więźniów byli Sowieci, Polacy, Francuzi, Niemcy, Holendrzy, Duńczycy i Belgowie. Początkowo w obozie przebywało niewielu Żydów, jednak do 1944 r. liczba ta znacznie wzrosła - w Neuengamme przetrzymywano około 13 000 żydowskich więźniów.

Główną funkcją obozu była praca przymusowa, a więźniowie byli wykorzystywani w budownictwie, cegielniach, projektach regulacji rzek i produkcji zbrojeniowej. Warunki były brutalne, charakteryzowały się niewystarczającym wyżywieniem, schronieniem i opieką medyczną, co prowadziło do rozprzestrzeniania się chorób, takich jak zapalenie płuc, gruźlica i tyfus. Ponad 1000 więźniów zmarło w wyniku epidemii tyfusu w grudniu 1941 roku. Więźniowie cierpieli również z powodu bicia, arbitralnych kar i systematycznych egzekucji. Więźniów zbyt słabych, by pracować, wysyłano do ośrodków eutanazji.

Na więźniach przeprowadzano eksperymenty medyczne, w tym testy zwalczania tyfusu i gruźlicy. Podobozy, w liczbie około 80, były rozmieszczone w północnych i środkowych Niemczech, zapewniając siłę roboczą dla różnych gałęzi przemysłu. Gdy wojna zbliżała się ku końcowi, śmiertelność w Neuengamme i jego podobozach gwałtownie wzrosła. W samym lutym 1945 roku zmarło prawie 2500 więźniów.

Wraz ze zbliżaniem się wojsk brytyjskich, SS ewakuowało około 9000 więźniów w kierunku Lubeki w kwietniu 1945 r. i zamordowało większość z pozostałych 3000 więźniów w obozie. Siły brytyjskie przybyły 4 maja 1945 roku. W tragicznym wydarzeniu, około 7000 więźniów, w większości ewakuowanych z Neuengamme, straciło życie, gdy Brytyjczycy zaatakowali dwa statki przewożące ich 3 maja.

Rejestr zgonów wskazuje, że około 40 000 więźniów zmarło w Neuengamme do 10 kwietnia 1945 r., a prawdopodobnie 15 000 więcej zmarło w następnym tygodniu i podczas ewakuacji.

Dziś miejsce pamięci Neuengamme służy jako miejsce upamiętnienia i edukacji. Obejmuje zachowane pozostałości obozu, muzeum i zasoby edukacyjne, zapewniając kompleksowe zrozumienie historii obozu i jego roli w Holokauście.