2 września 2024

Geldria: 80 lat po operacji 'Market Garden'

Geldria to prowincja we wschodniej części Holandii, znana ze zróżnicowanego krajobrazu i fascynującej historii. Jest to największa prowincja w Holandii, która stanowi idealne miejsce na piesze wycieczki. Geldria jest take dobrym miejscem dla turystyki upamiętniającej II wojnę światową, ponieważ na tym obszarze miało miejsce wiele znaczących operacji wojennych.

Geldria ma wiele do zaoferowania turystom. Jest ona rajem dla entuzjastów zajęć na świeżym powietrzu, jako że w jej granicach znajduje się park narodowy Veluwe (największy park narodowy w Holandii), Betuwe (równina zalewowa między Renem a rzeką Waal) oraz rzeka Ren. Prowincja ta ma bogatą historię, o czym świadczą znajdujące się w niej zamki, muzea i historyczne miasta, takie jak Nijmegen, (najstarsze miasto w Holandii), Arnhem, (które jest stolicą Geldrii i jest znane ze swojego historycznego znaczenia i dziedzictwa kulturowego) oraz Apeldoorn, (w którym znajduje się Pałac Królewski Het Loo). 

Geldria odegrała ważną rolę w końcowych fazach II wojny światowej i wyzwoleniu Europy Zachodniej. Miała w niej miejsce nieudana operacja Market Garden (17-25 września 1944 r.). Celem tej operacji było ustanowienie przyczółka nad Renem i umożliwienie aliantom szybkiego przemieszczenia się w głąb Niemiec poprzez zdobycie mostów na wielu przeprawach. Operacja zakończyła się jednak niepowodzeniem, ponieważ most w Arnhem nie został zdobyty. Film "O jeden most za daleko" (1977) przedstawia tę operację i ogromne żniwo, jakie zebrała zarówno wśród cywilów, jak i żołnierzy. Wielu żołnierzy straciło życie lub dostało się do niewoli, a ci, którym udało się uciec i ukryć, musieli czekać na nowy atak sił alianckich. Dzięki operacji Pegasus (22 października 1944 r.) wielu żołnierzom udało się uciec z powrotem na terytorium aliantów. Arnhem zostało wyzwolone dopiero w następnym roku, 16 kwietnia 1945 r. podczas operacji Anger (12-16 kwietnia 1945 r.). Wojna zebrała obfite żniwo w regionie - większość miast została zniszczona, a wiele domów splądrowano.

Ze względu na swoją przejmującą historię, Geldria jest bogata w miejsca pamięci. Wśród nich na uwagę zasługuje Muzeum Wyzwolenia Narodowego 1944-1945, położone w pobliżu granicy z Niemcami, które opowiada historię wyzwolenia Holandii. Ze względu na bliskość Niemiec, muzeum przyjmuje wieloperspektywiczne podejście do wojny, zachęcając odwiedzających do refleksji nad koncepcją wolności. Istotne jest również Muzeum Powietrznodesantowe w Oosterbeek, poświęcone bitwie pod Arnhem. Znane jako Villa Hartenstein, muzeum to było niegdyś siedzibą niemieckiego marszałka polowego Walter Model, a następnie służyło jako kwatera główna brytyjskiej 1 Dywizji Powietrznodesantowej. Co więcej, Kanadyjski Cmentarz Wojskowy w Groesbeek jest największym cmentarzem wojennym Wspólnoty Narodów w Holandii, służącym jako miejsce spoczynku 2617 członków sił zbrojnych Wspólnoty Narodów. W Arnhem, muzeum "Airborne at the Bridge" i most Johna Frosta opowiadają historię bitwy o Arnhem i operacji Market Garden.

Oprócz wielu miejsc pamięci, Gelderland aktywnie angażuje się w honorowanie pamięci o II wojnie światowej, organizując różne wydarzenia, uroczystości i upamiętnienia w całej prowincji. Do godnych uwagi inicjatyw w tym roku należy Sunset March XXL, marsz przez most "The Oversteek" do pomnika po drugiej stronie i z powrotem. Odbędzie się również ceremonia upamiętniająca przejście Waal w Nijmegen, obejmująca występy i składanie wieńców ku pamięci żołnierzy, którzy stracili życie podczas tej historycznej przeprawy. Ponadto wydarzenie "Bridge to Liberation" w Arnhem wyróżnia się jako zakrojona na szeroką skalę uroczystość, upamiętniająca 80. rocznicę wyzwolenia Arnhem i późniejszej wolności. Wydarzenie będzie obejmować taniec, opowiadanie historii i efekty specjalne. Wszystko to aby przedstawić wpływ II wojny światowej na Arnhem i okolice. Specjalne miejsce zajmie również historia żydowskiego weterana Maxa Wolffa.

Dołącz do nas w Geldrii, aby upamiętnić 80. rocznicę operacji Market Garden we wrześniu 2024 roku. Obchody będą kontynuowane do 4-5 maja 2025 r., wyznaczając koniec wojny w Holandii. 

Photos