Mikhail Vasilevich Levschenkov

Mikhail Levshenkov groeide op in een boerengezin in het dorpje Tsareche bij Pskov in Rusland. Hij wijdde zijn leven aan studeren en onderwijzen. Als achttienjarige werkte hij al als leraar op een dorpsschool. Hij werkte zich op tot directeur van de school en rondde tegelijkertijd een lerarenopleiding aan de universiteit af. Hij ontmoette hij zijn vrouw, en al snel gingen ze samen les geven. Een jaar na het huwelijk werd in 1939 hun dochter geboren. De oorlog gooide hun gelukkige gezinsleven echter overhoop. Slechts enkele weken na de Duitse inval in de Sovjet-Unie werd Mikhail in de buurt van Minsk door de nazi’s opgepakt en tot krijgsgevangene gemaakt. 

In de omgang met de Sovjetkrijgsgevangenen schond de Duitse Wehrmacht alle internationale juridische conventies. Talloze gevangenen werden vermoord of uitgehongerd in krijgsgevangenenkampen achter de frontlinies. Mikhail zat in verschillende kampen voordat hij werd gedeporteerd naar concentratiekamp Buchenwald in oktober 1941, samen met 2000 andere Sovjetkrijgsgevangenen. In dat kamp moesten ze dwangarbeid verrichten. De SS sloot de mannen op in een afgezet deel van het kamp en verminderde hun rantsoenen. Een op de drie stierf door honger of ziekte in de daaropvolgende zes maanden. 

Mikhail overleefde deze eerste winter in Buchenwald echter wel. Vanaf 1942 moest hij in de steengroeve werken en later als paramedicus op de timmerafdeling. Ondertussen hielp hij een geheime verzetsorganisatie voor Sovjetgevangenen op te zetten. Zijn taken waren het verzamelen van informatie en het verzorgen van de Sovjetjongeren die in het kamp gevangenzaten. Samen met andere gedetineerden leerde hij de jongens, van wie er maar weinig naar school waren geweest, lezen en schrijven. Geheime concerten of schaaktoernooien hielpen hen de moed erin te houden, ondanks de barre omstandigheden in het concentratiekamp. 

Mikhail wist te ontsnappen tijdens een dodenmars in april 1945. Hij beschreef zijn thuiskomst in zijn dagboek: "Op de oude paden. Ik keerde terug naar huis op 1 december 1945. Zoveel vreugde en zoveel verdriet." Zijn dorp was verwoest door de Duitse bezetters, zijn twee broers waren als soldaten gestorven en zijn vrouw was overleden aan tuberculose. Hij vond zijn ouders en dochter in een zelfgebouwde hut. Mikhail bleef trouw aan zijn passie en ging weer als leraar aan de slag, tot hij met pensioen ging.