Het verhaal van Marie Schmolková Marie Schmolková, geboren in 1893 in Praag, was een van de leidende figuren in het sociale werk voor vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije aan het eind van de jaren 1930. Toen de nazi's in 1933 in Duitsland aan de macht kwamen, speelde Marie een cruciale rol in de hulp aan vluchtelingen, vooral Duitse communisten en sociaaldemocraten, door het regelen van visa, huisvesting, financiële hulp en banen.Dankzij haar ervaring werd ze voorzitter van het Nationaal Coördinatiecomité voor Vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije en de enige vertegenwoordiger van het land op de Conferentie van Évian in Frankrijk. Van 6 tot 15 juli 1938 namen vertegenwoordigers van 32 landen en waarnemers van 24 vrijwilligersorganisaties deel aan een conferentie over de Joodse vluchtelingencrisis in Évian-les-Bains, aan de oevers van het Meer van Genève.Haar ontmoeting met Doreen Warriner en het organiseren van de "Kindertransporte In september 1938 dwong het Verdrag van München Tsjecho-Slowakije om de regio Sudetenland op te geven, wat leidde tot een vluchtelingencrisis met meer dan 100.000 Tsjechische Joden en politieke tegenstanders van het nazisme. Marie Schmolková verzamelde bewijsmateriaal en riep op tot hulp, maar alleen het Verenigd Koninkrijk stemde ermee in om onbegeleide Joodse kinderen op te nemen.In die tijd ontmoette Schmolková de Britse Doreen Warriner, feministe en internationaliste met interesse in Oost-Europa. Warriner was in oktober 1938 in Praag aangekomen als vertegenwoordiger van het Britse Comité voor Vluchtelingen (BCRC). Beide vrouwen, overweldigd door het aantal vluchtelingen die hulp nodig hadden, wendden zich tot Martin Blake en Nicholas Winton om te helpen bij de uitvoering van het "Kindertransport" (transport voor kinderen) plan dat Warriner had ontwikkeld.Schmolková verschafte lijsten met kinderen die in gevaar verkeerden en samen werkten ze met spoed om zoveel mogelijk kinderen te redden en te zorgen voor een veilige overtocht naar het Verenigd Koninkrijk. In eerste instantie richtten ze zich op politieke vluchtelingen voordat ze zich op Joodse kinderen richtten omdat Tsjecho-Slowakije door Nazi-Duitsland bezet dreigde te worden. In totaal slaagden ze erin om 669 kinderen uit Tsjecho-Slowakije naar Groot-Brittannië te evacueren. Deze reddingsoperatie wordt vaak geassocieerd met de naam van Nicolas Winton, maar het is belangrijk om te erkennen dat veel andere dappere mannen en vrouwen, waaronder Doreen Warriner en Marie Schmolková, een belangrijke rol speelden om dit mogelijk te maken.Ontsnappen naar Engeland Toen nazi-Duitsland op 15 maart 1939 Tsjecho-Slowakije annexeerde, werd Marie Schmolková gearresteerd door de Gestapo (Duitse Geheime Staatspolitie) en twee maanden gevangen gezet, waarbij ze zware ondervragingen onder slechte omstandigheden moest doorstaan omdat ze diabetisch was. Schmolková werd in mei 1939 vrijgelaten onder protest van feministe en kiesrechtactiviste Františka Plamínková, die later door de nazi's werd geëxecuteerd. Ook Doreen Warriner verliet Tsjecho-Slowakije toen ze hoorde dat de Gestapo van plan was om haar te arresteren.In 1941 werd Warriner onderscheiden met de Officer of the Most Excellent Order of the British Empire (OBE) voor haar inspanningen om vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije te helpen in 1938 en 1939. Ze zette haar zinvolle werk voort, waaronder het leiden van de afdeling voedselvoorziening van de Joegoslavische missie van de UN Relief and Rehabilitation Administration. Later keerde ze terug naar de academische wereld en doceerde ze aan de School of Slavic and East European Studies van de Universiteit van Londen.Vergeten verhalen Hoewel sommige historici en geschiedenisliefhebbers zich inspannen om de verhalen van vrouwen zichtbaarder te maken, blijven de meeste namen en daden vergeten of overschaduwd door de verhalen van mannen. Nicolas Winton, bijvoorbeeld, werd meerdere keren genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede en gevierd in verschillende films, is vaak bejubeld als de held van de kindertransporten.Hoewel Winton ongetwijfeld heldhaftig heeft gehandeld, waren de meeste mensen die betrokken waren bij het bedenken en organiseren van de hulpverlening in zowel Groot-Brittannië als Tsjecho-Slowakije vrouwen. Doreen Warriner en Marie Schmolková behoorden tot degenen die duizenden levens hielpen redden. Hun moed, toewijding en medeleven verdienen het om herinnerd te worden.Bronnen: Brade, Laura E. en Rose Holmes. "Lastig Heiligdom: Nicholas Winton en de omstreden geschiedenis van het redden van kinderen in Praag, 1938-1940."History &amp; Memory, vol. 29 no. 1, 2017, p. 3-40.Project MUSE,<a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://dx.doi.org/10.2979/histmemo.29.1.0003">https://dx.doi.org/10.2979/histmemo.29.1.0003</a>.Warriner, Doreen. "Winter in Prague." The Slavonic and East European Review, vol. 62, no. 2, 1984, pp. 209-40. JSTOR, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://www.jstor.org/stable/4208852">http://www.jstor.org/stable/4208852</a>. Geraadpleegd op 5 maart 2025.Londen, Louise. "Vluchtelingen uit Tsjecho-Slowakije. Whitehall en de Joden, 1933-1948: Brits immigratiebeleid, Joodse vluchtelingen en de Holocaust. Cambridge University Press. <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" class="Hyperlink SCXW266118318 BCX8" href="https://en.wikipedia.org/wiki/ISBN_(identifier)">ISBN</a> <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" class="Hyperlink SCXW266118318 BCX8" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-521-53449-6">0-521-53449-6</a>. Hájková, Anna. "Marie Schmolka en de Groepsinspanning." History Today, vol. 68. 2018. ISSN 0018-2753.

Twee vrouwen die duizenden levens redden in Tsjecho-Slowakije 

De tentoonstelling&nbsp; “Ontaarde Kunst in 1937”: Een politiek wapen&nbsp;&nbsp;De nazi-campagne tegen moderne kunst begon vrijwel onmiddellijk nadat Hitler in 1933 aan de macht kwam. Het regime probeerde artistieke stromingen te elimineren die niet overeenkwamen met zijn ideologie en gaf de voorkeur aan kunst die heroïsche Arische figuren, nationalistische thema's en landelijke Duitse landschappen afbeeldde. Werken die abstract of experimenteel waren of gemaakt waren door Joodse of linkse kunstenaars werden als “ontaard” bestempeld en uit musea verwijderd.&nbsp;&nbsp;In 1937 organiseerde het nazi-ministerie van Propaganda, onder leiding van Joseph Goebbels, de tentoonstelling “Entartete Kunst” in München, waar 700 in beslag genomen werken werden tentoongesteld in een opzettelijk spottende presentatie. Kunstenaars als Pablo Picasso, Marc Chagall, Wassily Kandinsky, George Grosz en Otto Dix waren prominent aanwezig, hun werk vergezeld van vernederende bijschriften die bedoeld waren om het modernisme in diskrediet te brengen. Ondertussen werd een parallelle tentoonstelling, “De Grote Duitse Kunsttentoonstelling”, georganiseerd om de door de staat goedgekeurde, klassieke kunststijl te promoten die door de Nazi's werd geprefereerd.&nbsp;&nbsp;Ondanks het propagandistische doel trok de “Ontaarde Kunst” tentoonstelling tussen de twee en drie miljoen bezoekers, waardoor het een van de drukst bezochte kunsttentoonstellingen van die tijd was. Wat bedoeld was als een daad van veroordeling werd onbedoeld een van de grootste tentoonstellingen van avant-garde kunst in de jaren 1930.Het lot van “ontaarde kunst”&nbsp;De nazi's verwijderden systematisch meer dan 16.500 modernistische kunstwerken uit Duitse musea. Sommige werden vernietigd - meer dan 5.000 stukken werden in 1939 in Berlijn verbrand - terwijl andere in het buitenland werden verkocht via zorgvuldig gecontroleerde veilingen. Deze veilingen waren bedoeld om buitenlands geld te genereren voor het regime, maar veel verzamelaars weigerden mee te doen omdat ze de nazi's niet financieel wilden steunen.&nbsp;&nbsp;Veel kunstenaars werden vervolgd. Sommigen, zoals Felix Nussbaum, werden gedeporteerd en vermoord in nazikampen. Anderen, zoals Otto Dix en Emil Nolde, gingen professioneel ten onder. Degenen die in Duitsland bleven trokken zich soms terug uit het openbare leven en leefden in wat “innerlijke ballingschap” werd genoemd.&nbsp;&nbsp;Terwijl de Nazi's probeerden om de avant-garde kunst uit het openbare leven te wissen, gingen veel van de als “ontaard” bestempelde kunstenaars door met het vormgeven van de 20e-eeuwse kunstgeschiedenis. Picasso, Chagall en Kandinsky worden nu beschouwd als de meesters van het modernisme en instellingen over de hele wereld hebben veel van de werken die ooit als onwaardig werden beschouwd teruggehaald en gerestaureerd.Een nieuwe kijk op “Ontaarde Kunst” in Parijs&nbsp;&nbsp;De tentoonstelling in het Picasso Museum is de eerste grootschalige presentatie van dit onderwerp in Frankrijk in meer dan drie decennia.&nbsp; Het profiteert van nieuwe ontdekkingen, waaronder kunstwerken verborgen door de familie van Hildebrand Gurlitt, een van de door de Nazi's goedgekeurde kunsthandelaren, en stukken die onlangs zijn teruggevonden uit gebombardeerde opslagplaatsen.&nbsp;&nbsp;&nbsp;Een opvallend kenmerk is een muur met een lijst van alle kunstenaars die door de nazi's als “ontaard” werden bestempeld, met degenen die in de tentoonstelling zijn opgenomen zwart gemarkeerd. Deze visuele voorstelling onderstreept de omvang van de culturele onderdrukking. De tentoonstelling onderzoekt ook de plundering en verkoop van modernistische werken en onthult de rol van kunstmarkten in de economische strategieën van de nazi's.&nbsp;

“Ontaarde kunst”: De aanval van de nazi's op moderne kunst

In 1945 zorgde een grote hoeveelheid ongedistribueerde post voor groeiende frustraties onder de Amerikaanse Amerikaanse soldaten die in Europa dienden, omdat ze al lange tijd niets van hun familie thuis hoorden. De lange onopgeloste postachterstand begon een grote invloed te krijgen op het moreel van de soldaten, voor wie een brief van dierbaren een sprankje hoop betekende in wanhopige momenten aan de frontlinie van de oorlog. Dankzij het pleidooi van burgerrechtenactiviste Mary McLeod Bethune en de steun van First Lady Eleanor Roosevelt wees de Amerikaanse regering een volledig zwart bataljon van het Women's U.S. Army Corps, onder leiding van majoor Charity Adams Earley, aan om het probleem op te lossen. Het 6888e Central Postal Directory Bataljon bestond uit 855 Afro-Amerikaanse vrouwen.Toevertrouwd met een belangrijke taak &nbsp;De eenheid werd in februari 1945 naar Engeland gestuurd en kreeg de opdracht om de achterstand van zeventien miljoen poststukken binnen zes maanden weg te werken. Het werd de enige zwarte, volledig vrouwelijke legereenheid die overzee diende. Het motto “als er geen post is, is er een laag moreel”, dat in de film wordt genoemd, motiveerde de leden om drie diensten van acht uur te werken, zeven dagen per week, onder erbarmelijke omstandigheden. Het onverwarmde, vochtige, door ratten geteisterde pakhuis waarin ze werkten was slechts een van de dingen die hun situatie moeilijk maakten.Strijden tegen intersectionele discriminatie &nbsp;De regisseur van de film, Tyler Perry, wilde de ingewikkelde situatie benadrukken van gekleurde vrouwen die dagelijks te maken hadden met discriminatie en racisme binnen het Amerikaanse leger. In een emotionele scène in de film zegt het personage van majoor Adams Earley: “Ik weet dat we oorlog voeren, maar onze oorlog begint met neger zijn. We vechten op elk front.”Voordat ze naar Europa werden gestuurd, ervoeren veel van deze vrouwen segregatie tijdens hun training, zoals aparte woonverblijven, eettafels en een raciaal gescheiden training. De segregatie en de seksistische en racistische behandeling door mannelijke soldaten gingen door tijdens hun uitzending naar Engeland. Desondanks bewees de eenheid het ongelijk van degenen die hun capaciteiten onderschatten. Ze slaagden erin om bijna 18 miljoen pakketten te sorteren en voltooiden de taak in de helft van de verwachte tijd.Het werk van het 6888th Central Postal Directory Battalion werd voortgezet in Frankrijk nadat het werk in Engeland was gedaan. Ondanks het unieke karakter van dit verhaal, was het niet de enige manier waarop Afro-Amerikaanse vrouwen betrokken waren bij de geallieerde inspanning tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nog eens 500 vrouwen dienden bijvoorbeeld als verpleegsters in het Amerikaanse leger. In die Afro-Amerikaanse vrouwen betrokken waren bij de geallieerde inspanning tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nog eens 500 vrouwen dienden bijvoorbeeld als verpleegster in het Amerikaanse leger.Een zelden vertelde oorlogservaring &nbsp;Het ontdekken van de geschiedenis van gemarginaliseerde groepen biedt een nieuw, complexer perspectief op het verleden dat ieders ervaringen omvat en niet alleen de lijnen volgt van vaak vertelde verhalen. De film van Tyler Perry herinnert ons eraan hoe belangrijk het is om deze over het hoofd geziene onderwerpen in de populaire cultuur te brengen, die het potentieel hebben om een breed publiek te onderwijzen en nieuwe groepen kijkers aan te trekken. &nbsp;In tegenstelling tot andere oorlogsfilms laat The Six Triple Eight niet veel oorlogsscènes zien. In plaats daarvan biedt Tyler Perry de kijker het verhaal van de hoofdpersoon Lena, geïnspireerd door de getuigenis van Lena Derriecott. Via dit verslag ervaren we de frustratie en ambivalentie van zwarte Amerikaanse vrouwen die voor hun land wilden vechten, maar in het Amerikaanse leger als tweederangsburgers werden behandeld.

Vechten tegen twee fronten: Afro-Amerikaanse vrouwen in het Amerikaanse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog

Met de voorstelling ‘We’ll meet again’ staat zangtrio The Forces Sweethearts stil bij 80 jaar vrijheid in Nederland. Herinneringen worden tot leven gebracht dankzij prachtige verhalen en anekdotes uit de tijd rondom de Tweede Wereldoorlog. Dit geheel wordt muzikaal omlijst door muziek uit de jaren '30, '40 en '50. Denk aan de grote hits van onder anderen Vera Lynn, Doris Day en natuurlijk The Andrews Sisters. Kent u ze nog? ‘Bei mir bist du schon’, ‘Rum and coca cola’, ‘Those were the days’ en natuurlijk ‘We’ll meet again’! Dankzij hun prachtige driestemmige zang, swingende danspassen en stijlvolle outfits maken The Forces Sweethearts deze voorstelling tot een feest der herkenning en kunnen we samen stilstaan bij deze bijzondere mijlpaal.

The Netherlands

Theaterconcert 'We'll meet again' - 80 jaar vrijheid

Een museum in een vrachwagentrailerLeer Henk, Eva, Jan en Nelly kennen en kom via hen meer te weten over het dagelijks leven, de Jodenvervolging, het verzet en hoe het is om in een NSB-gezin te leven.Met deze trailer van bijna 11 meter lang komt Verzetsmuseum Junior op wielen naar Oostburg.De trailer is in eerste plaats bedoeld voor de bovenbouw van alle basisscholen en de brugklas van het Zwincollege in de gemeente Sluis, maar zal ook een tweetal momenten opengesteld worden voor het publiek.&nbsp;

Verzetsmuseum Junior op wielen

De steen in mijn mond&nbsp;is een aangrijpende voorstelling geïnspireerd op het waargebeurde verhaal van het Eindhovense meisje Marietje tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze was negen toen de oorlog begon, ze was veertien toen het zuiden van Nederland werd bevrijd. In die paar jaar voltrok er zich een groot drama in haar gezin waarna haar leven nooit meer hetzelfde zou zijn.De prachtige beeldende tekst van schrijver Peer Wittenbols - geïnspireerd op het levensverhaal van zijn eigen moeder – maakt het leven van een kind tijdens de oorlog invoelbaar.&nbsp;De steen in mijn mond&nbsp;gaat over verlies, verwerking en vergeving. Maar ook over veerkracht dankzij nuchterheid, humor en een ijzeren vertrouwen in het goede van de medemens.Actrice Juul Vrijdag, bekend van de succesvolle voorstelling&nbsp;Je kunt me gerust een geheim vertellen, speelt de monoloog.&nbsp;De steen in mijn mond&nbsp;wordt geregisseerd door Madeleine Matzer.De voorstelling ging op 5 mei 2024 in première in de barak van het Nationaal Monument Kamp Vught. Een bijzondere locatie vanwege het feit dat een deel van het verhaal zich hier heeft afgespeeld. Na een uitverkochte reeks in Nationaal Monument Kamp Vught en een succesvolle tour langs bijzondere plekken en theaters is&nbsp;De steen in mijn mond&nbsp;in 2025 opnieuw te zien in onder andere Nationaal Monument Kamp Vught, Nationaal Monument Kamp Amersfoort en NATLAB in Eindhoven.Inloop vanaf 19:45,&nbsp;deuren open om 20:10, start om 20:15. De voorstelling zal ongeveer 75 minuten duren en de avond zal eindigen met een nabespreking.Tickets verkrijgbaar via&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://tickets.vrijheidsmuseum.nl/nl/eventsinfocentrum/tickets">https://tickets.vrijheidsmuseum.nl/nl/eventsinfocentrum/tickets</a>Credits TEKST Peer wittenbols REGIE Madeleine Matzer SPEL Juul Vrijdag MUZIEK EN COMPOSITIE Helge Slikker

De steen in mijn mond

<h5 style="text-align: start">2 mei tot en met 30 november 2025</h5>De tijdelijke tentoonstelling Inheemse Bevrijders toont de verhalen van de Native American, Canadian First Nation en Métis soldaten die in 1944 en 1945 deelnamen aan de bevrijding van Nederland. Zij meldden zich in grote aantallen als vrijwilligers tijdens de Tweede Wereldoorlog en waren betrokken bij ieder deel van de bevrijding van Nederland, toch zijn hun verhalen tot op heden nauwelijks verteld. De expositie Inheemse Bevrijders brengt hun ervaringen tot leven door middel van persoonlijke verhalen, objecten en unieke interviews. Deze productie van dr. Mathilde Roza van de Radboud Universiteit, met steun van het Vrijheidsmuseum, is te zien van 2 mei t/m 30 november.

Inheemse Bevrijders

In de gemeente Geldrop – Mierlo wordt de officiële bijeenkomst gehouden op het Brits ereveld. In samenwerking met de Gemeente en het Oranjecomité Mierlo organiseert stichting “De Drie Harten “ de herdenking op het Brits ereveld aan de Geldropseweg . Tijdens deze bijeenkomst worden niet alleen de gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog maar ook diegenen herdacht die nu nog steeds voor vrede vechten! Dankzij de bijdrage van de burgemeester en een vertegenwoordiging van de gemeenteraad, geestelijken, scouting, muziekkorpsen, koren, Gilden van gemeente Geldrop- Mierlo en sprekers vindt elk jaar een stemmige herdenking plaats.

Dodenherdenking

Regionale Indië-herdenking15 augustus 1945 betekende het einde van de tweede wereld oorlog door de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki capituleerde Japan. Dit betekende ook het einde van de Japanse bezetting in het Nederlandse overzeese gebied. &nbsp;We herdenken daarom vandaag op deze plaats de slachtoffers van die Japanse bezetting. Een bezetting die duurde van 8 december 1941 tot 15 augustus 1945.De namen van 30 omgekomen slachtoffers, afkomstig uit West Zeeuws-Vlaanderen zullen opgelezen worden.

Regionale Indië-herdenking

Interview met Mathieu Billa (Bastogne War Museum)

From moving veteran testimonies to thrilling reenactments, vintage planes, concerts, and moments with actors from Band of Brothers, the event was a powerful tribute this important part of history.

Herdenk het einde van de Tweede Wereldoorlog – 80 jaar later

Uitgelichte evenementen

Theaterconcert 'We'll meet again' - 80 jaar vrijheid

Volgende evenementen

Verzetsmuseum Junior op wielen

De steen in mijn mond

Inheemse Bevrijders

Dodenherdenking

Theaterconcert 'We'll meet again' - 80 jaar vrijheid

Theaterconcert 'We'll meet again' - 80 jaar vrijheid

Regionale Indië-herdenking

Onze video's

Interview met Mathieu Billa (Bastogne War Museum)

80th anniversary NUTS Weekend 2024

Blog

Twee vrouwen die duizenden levens redden in Tsjecho-Slowakije

“Ontaarde kunst”: De aanval van de nazi's op moderne kunst

Vechten tegen twee fronten: Afro-Amerikaanse vrouwen in het Amerikaanse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog

Registreer uw evenement op Europe Remembers