In het voorjaar van 1945 was het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa nabij. Toen Berlijn omsingeld was, pleegde Adolf Hitler op 30 april samen met zijn vrouw zelfmoord in de Führerbunker. Zijn opvolger, Grand Admiral Karl Dönitz, probeerde zoveel mogelijk Duitse soldaten te redden van de Sovjets door te onderhandelen over de voorwaarden van overgave met de Westerse Geallieerden.&nbsp;Op 4 mei 1945 accepteerde de Britse veldmaarschalk Bernard Montgomery de overgave van de Duitse troepen in Noordwest-Duitsland, Nederland en Denemarken. Drie dagen later, op 7 mei, werd de onvoorwaardelijke overgave van Duitsland officieel ondertekend op het hoofdkwartier van generaal Eisenhower in Reims (Frankrijk). Het was officieel: de oorlog in Europa was voorbij. Het document, ondertekend door de Duitse generaal Alfred Jodl, zou in de meeste landen pas de volgende dag effect hebben, maar in maar in Groot-Brittannië was dat anders.De avond voor Victory in Europe Day (VE Day)&nbsp;Op de avond van 7 mei onderbrak de BBC het gebruikelijke programma met een nieuwsbericht: Duitsland had zich officieel overgegeven. In hetzelfde programma werd aangekondigd dat de volgende dag, 8 mei, een feestdag zou worden en bekend zou staan als de Victory in Europe Day.Toen het nieuws bekend werd gemaakt, wachtten de Britten niet tot de volgende dag om de gebeurtenis te vieren, maar deden ze dat nog diezelfde avond, 7 mei 1945. Na bijna zes jaar rantsoenering, bombardementen en onzekerheid was de kans om vrede te vieren voor velen onweerstaanbaar.&nbsp;In het hele land gingen mensen de straat op. In Liverpool werd de tienjarige Joyce Hughes wakker door muziek en gelach: "Er was een groot vreugdevuur verderop in de straat, iemand had de piano tevoorschijn gehaald en iedereen stond op Vale Road te zingen en te dansen. Het was donker, maar iedereen was buiten, zo'n vijftig mensen op straat. We wachtten tot mama en papa ons kwamen halen en ze namen ons mee naar het vreugdevuur. Iedereen was blij, zong en omhelsde elkaar."Deze spontane vreugde werd in het hele land gevoeld. Straat na straat werd versierd met vlaggen, cafés stroomden vol en mensen begonnen op straat te dansen. Ook werden vreugdevuren aangestoken, bier geschonken en vreemden omhelst.Een officiële feestdag&nbsp;Op 8 mei 1945 legde Groot-Brittannië alles stil voor de officiële Victory in Europe Day. Speciale overwinningsmenu's en herdenkingsartikelen, zoals mokken voor VE DAY, werden van de ene op de andere dag geproduceerd. Premier Winston Churchill zorgde ervoor dat er genoeg bier was in Londen en de Board of Trade gaf toestemming voor de verkoop van rood, wit en blauwe spandoeken zonder rantsoenbonnen. VE Day in Europa kon beginnen!Winston Churchill hield om 15.00 uur een radiospeech waarin hij de bevolking uitnodigde om de gebeurtenis te vieren en hen eraan herinnerde dat de oorlog in de Pacific nog steeds bezig was. Later verscheen hij voor een juichende menigte vanaf het balkon van het Ministerie van Volksgezondheid. "Dit is jullie overwinning," verklaarde Churchill. De menigte brulde terug: "Nee, het is van jullie!" De koninklijke familie speelde ook een rol in de viering en zwaaide naar de menigte vanaf Buckingham Palace.&nbsp;Joan Hall diende vier jaar bij de Women's Royal Air Force en vierde VE Day in Londen. Ze herinnert zich: "De menigte en het lawaai waren zoals ik nog nooit eerder had meegemaakt."Albert Jarett, oorspronkelijk uit Jamaica en in dienst bij de Royal Air Force, herinnert zich de vieringen ook levendig: "Ik was overweldigd door de vreugde en de vieringen om me heen! (...)"&nbsp;De feestelijkheden gingen door tot diep in de nacht met muziek en dans. Ray Smith, die tijdens de oorlog aan boord van HMS Middleton diende, herinnert zich zijn nacht in Londen: "VE Day was een echte feestdag! (...) We gingen naar Londen om deel te nemen aan de vieringen in het midden van Trafalgar Square en feestten de hele dag, onderweg ontmoetten we een paar leuke WREN-leden met wie we uiteindelijk in een deuropening van een winkel sliepen omdat er geen hotels beschikbaar waren, maar dat maakte ons niet uit, het was de beste dag ooit!"Een bitterzoete dag&nbsp;Niet iedereen nam echter deel aan de festiviteiten. Voor velen was VE Day een gemengde dag. De oorlog had een erfenis van verlies en intens verdriet achtergelaten. En terwijl Europa had gewonnen, was de oorlog in het Verre Oosten en de Pacific nog lang niet voorbij. Charlotte Webb ging in 1941 bij de Artillery Territorial Service (ATS): “Ik was blij om te horen dat de oorlog in Europa voorbij was, maar het maakte geen verschil voor mijn werk, ik bleef werken voor de oorlogsinspanning in het Verre Oosten.” De Tweede Wereldoorlog eindigde officieel op 2 september 1945 met de overgave van Japan.Bronnen:&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://www.iwm.org.uk/history/what-you-need-to-know-about-ve-day">https://www.iwm.org.uk/history/what-you-need-to-know-about-ve-day</a>&nbsp;&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://www.iwm.org.uk/history/voices-of-war/ve-day">https://www.iwm.org.uk/history/voices-of-war/ve-day</a>&nbsp;&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://www.britishlegion.org.uk/get-involved/remembrance/stories/ve-day-memories">https://www.britishlegion.org.uk/get-involved/remembrance/stories/ve-day-memories</a>&nbsp;

7 tot 8 mei 1945: twee dagen VE Day-viering in Groot-Brittannië

The Campaign: &nbsp;To mark the 80th anniversary of WWII’s end, Europe Remembers is launching a digital storytelling campaign across social media to reflect the wide range of experiences connected to the war’s conclusion. &nbsp;We want to hear stories about how your family, neighborhood, or town experienced the end of the war—and when it really felt like peace had arrived. &nbsp;Call to Action: &nbsp;We invite you to share your story, in your own words or images via a short video. Whether it’s a family memory, a local event, a personal discovery, or a forgotten moment in your community’s history—we want to hear it. &nbsp;You can contribute: &nbsp;<ul><li>Your Family’s Story: Share memories passed down through generations, photos, letters, diaries, or interviews with relatives who remember how it ended. &nbsp;</li></ul><ul><li>Your Neighborhood or Town’s Story: Is there a plaque, monument, or building in your area connected to WWII’s end? Are there untold or overlooked stories worth bringing to light? &nbsp;</li></ul>If you’re not comfortable filming a video, you’re welcome to send a written story. &nbsp;There’s space for creativity! &nbsp; Your contribution can take the form of an interview, a personal reflection in first person, a narrated story in third person, or anything else that pops into your mind. The format is flexible, and we encourage you to get creative in the way you bring the memory to life. &nbsp;Feel free to speak your native language. &nbsp; Stories can be shared in the language that feels most natural to you. If needed, we’ll work with you to add subtitles so your voice can reach as many people as possible. &nbsp;Submission Guidelines: &nbsp;<ul><li>Video format: Vertical, max 1 minute 30 seconds &nbsp;</li></ul><ul><li>Send to: &nbsp; Viola Scalacci – Communication Officer &nbsp; 📧 info@liberationroute.com 📤 Use <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://wetransfer.com/">https://wetransfer.com/</a> for large video files &nbsp;</li></ul>Visibility: &nbsp;Selected stories will be featured on Europe Remembers’ official Instagram, Facebook, and Website as part of our #IRemember series. &nbsp;We also encourage you to share your stories on your own platforms using the hashtag #IRemember to help amplify a more inclusive and diverse remembrance of WWII’s end.&nbsp;Join us in sharing these stories and creating a more inclusive narrative of the end of WWII.

Call for Stories: #IRemember  

Het verhaal van Marie Schmolková Marie Schmolková, geboren in 1893 in Praag, was een van de leidende figuren in het sociale werk voor vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije aan het eind van de jaren 1930. Toen de nazi's in 1933 in Duitsland aan de macht kwamen, speelde Marie een cruciale rol in de hulp aan vluchtelingen, vooral Duitse communisten en sociaaldemocraten, door het regelen van visa, huisvesting, financiële hulp en banen.Dankzij haar ervaring werd ze voorzitter van het Nationaal Coördinatiecomité voor Vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije en de enige vertegenwoordiger van het land op de Conferentie van Évian in Frankrijk. Van 6 tot 15 juli 1938 namen vertegenwoordigers van 32 landen en waarnemers van 24 vrijwilligersorganisaties deel aan een conferentie over de Joodse vluchtelingencrisis in Évian-les-Bains, aan de oevers van het Meer van Genève.Haar ontmoeting met Doreen Warriner en het organiseren van de "Kindertransporte In september 1938 dwong het Verdrag van München Tsjecho-Slowakije om de regio Sudetenland op te geven, wat leidde tot een vluchtelingencrisis met meer dan 100.000 Tsjechische Joden en politieke tegenstanders van het nazisme. Marie Schmolková verzamelde bewijsmateriaal en riep op tot hulp, maar alleen het Verenigd Koninkrijk stemde ermee in om onbegeleide Joodse kinderen op te nemen.In die tijd ontmoette Schmolková de Britse Doreen Warriner, feministe en internationaliste met interesse in Oost-Europa. Warriner was in oktober 1938 in Praag aangekomen als vertegenwoordiger van het Britse Comité voor Vluchtelingen (BCRC). Beide vrouwen, overweldigd door het aantal vluchtelingen die hulp nodig hadden, wendden zich tot Martin Blake en Nicholas Winton om te helpen bij de uitvoering van het "Kindertransport" (transport voor kinderen) plan dat Warriner had ontwikkeld.Schmolková verschafte lijsten met kinderen die in gevaar verkeerden en samen werkten ze met spoed om zoveel mogelijk kinderen te redden en te zorgen voor een veilige overtocht naar het Verenigd Koninkrijk. In eerste instantie richtten ze zich op politieke vluchtelingen voordat ze zich op Joodse kinderen richtten omdat Tsjecho-Slowakije door Nazi-Duitsland bezet dreigde te worden. In totaal slaagden ze erin om 669 kinderen uit Tsjecho-Slowakije naar Groot-Brittannië te evacueren. Deze reddingsoperatie wordt vaak geassocieerd met de naam van Nicolas Winton, maar het is belangrijk om te erkennen dat veel andere dappere mannen en vrouwen, waaronder Doreen Warriner en Marie Schmolková, een belangrijke rol speelden om dit mogelijk te maken.Ontsnappen naar Engeland Toen nazi-Duitsland op 15 maart 1939 Tsjecho-Slowakije annexeerde, werd Marie Schmolková gearresteerd door de Gestapo (Duitse Geheime Staatspolitie) en twee maanden gevangen gezet, waarbij ze zware ondervragingen onder slechte omstandigheden moest doorstaan omdat ze diabetisch was. Schmolková werd in mei 1939 vrijgelaten onder protest van feministe en kiesrechtactiviste Františka Plamínková, die later door de nazi's werd geëxecuteerd. Ook Doreen Warriner verliet Tsjecho-Slowakije toen ze hoorde dat de Gestapo van plan was om haar te arresteren.In 1941 werd Warriner onderscheiden met de Officer of the Most Excellent Order of the British Empire (OBE) voor haar inspanningen om vluchtelingen in Tsjecho-Slowakije te helpen in 1938 en 1939. Ze zette haar zinvolle werk voort, waaronder het leiden van de afdeling voedselvoorziening van de Joegoslavische missie van de UN Relief and Rehabilitation Administration. Later keerde ze terug naar de academische wereld en doceerde ze aan de School of Slavic and East European Studies van de Universiteit van Londen.Vergeten verhalen Hoewel sommige historici en geschiedenisliefhebbers zich inspannen om de verhalen van vrouwen zichtbaarder te maken, blijven de meeste namen en daden vergeten of overschaduwd door de verhalen van mannen. Nicolas Winton, bijvoorbeeld, werd meerdere keren genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede en gevierd in verschillende films, is vaak bejubeld als de held van de kindertransporten.Hoewel Winton ongetwijfeld heldhaftig heeft gehandeld, waren de meeste mensen die betrokken waren bij het bedenken en organiseren van de hulpverlening in zowel Groot-Brittannië als Tsjecho-Slowakije vrouwen. Doreen Warriner en Marie Schmolková behoorden tot degenen die duizenden levens hielpen redden. Hun moed, toewijding en medeleven verdienen het om herinnerd te worden.Bronnen: Brade, Laura E. en Rose Holmes. "Lastig Heiligdom: Nicholas Winton en de omstreden geschiedenis van het redden van kinderen in Praag, 1938-1940."History &amp; Memory, vol. 29 no. 1, 2017, p. 3-40.Project MUSE,<a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://dx.doi.org/10.2979/histmemo.29.1.0003">https://dx.doi.org/10.2979/histmemo.29.1.0003</a>.Warriner, Doreen. "Winter in Prague." The Slavonic and East European Review, vol. 62, no. 2, 1984, pp. 209-40. JSTOR, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="http://www.jstor.org/stable/4208852">http://www.jstor.org/stable/4208852</a>. Geraadpleegd op 5 maart 2025.Londen, Louise. "Vluchtelingen uit Tsjecho-Slowakije. Whitehall en de Joden, 1933-1948: Brits immigratiebeleid, Joodse vluchtelingen en de Holocaust. Cambridge University Press. <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" class="Hyperlink SCXW266118318 BCX8" href="https://en.wikipedia.org/wiki/ISBN_(identifier)">ISBN</a> <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" class="Hyperlink SCXW266118318 BCX8" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-521-53449-6">0-521-53449-6</a>. Hájková, Anna. "Marie Schmolka en de Groepsinspanning." History Today, vol. 68. 2018. ISSN 0018-2753.

Twee vrouwen die duizenden levens redden in Tsjecho-Slowakije 

Centraal in de expositie staan de levens van zes gevangenen: Anton, Djajeng, Jane, Jules, Kam Hay en Meta. Zoals Raden Mas Djajeng Pratomo en zijn vrouw Stennie Gret, die hun leven samen streden tegen onrecht, en de bekende Surinaamse verzetsman Anton de Kom. Ontdek ook de nog onbekende verhalen, zoals dat van de enige Chinees die in Kamp Vught gevangen werd gehouden of een Russische schaakliefhebber.Eén ding hebben de zes ‘hoofdpersonen’ met de andere 32.000 gevangenen van Kamp Vught gemeen: allen werden ze tijdens de Tweede Wereldoorlog opgesloten achter prikkeldraad. Om wie ze waren, wat ze geloofden of wat ze dachten, of omdat ze simpelweg niet in het ideaalplaatje van nazi-Duitsland pasten. Aan de hand van een persoonlijk voorwerp, zoals een boek of een naaimachine, volg je de route die de gevangenen aflegden, soms duizenden kilometers. Vanuit het perspectief van de gevangene beluister je hun levensverhalen.De teksten zijn Nederlands en Engels, ook de audioverhalen.

The Netherlands

Expositie ‘Kruispunt Vught: 36 nationaliteiten achter prikkeldraad’

Een film geschoten in de nasleep van de strijd De film werd opgenomen in de verwoeste straten, huizen en tuinen van Arnhem en Oosterbeek – amper hersteld van de slag die zich er een jaar eerder voltrok. Wat de film extra bijzonder maakt, is dat een groot deel van de cast bestaat uit militairen die zijn ingezet tijdens de Slag om Arnhem. Deze veteranen keerden terug naar de plek waar ze levensgevaarlijke dagen hadden doorgemaakt om hun verhaal te vereeuwigen op het witte doek.Villa Hartenstein als levend decor Het Airborne Museum is gevestigd in Villa Hartenstein, dat tijdens de slag dienst deed als hoofdkwartier van de Britse 1st Airborne Division. Dit maakt het extra bijzonder om Theirs is the Glory juist op deze locatie te ervaren. Bezoekers staan op de plek waar geschiedenis is geschreven.Historische én cinematografische verdieping De avond wordt verrijkt met twee lezingen die context en verdieping bieden. Historicus Robert Voskuil bekijkt de film vanuit de historische invalshoek en de daadwerkelijke gebeurtenissen tijdens de Slag om Arnhem. Ruud Vos, filmkenner en verbonden aan LUX Nijmegen, verzorgt een cinematografische lezing waarin hij dieper ingaat op de filmische keuzes van Theirs is the Glory. De combinatie van geschiedenis en filmkennis biedt bezoekers een diepgaand en compleet beeld van deze bijzondere productie.Praktische informatie Het programma start om 18.45 uur en duurt tot ongeveer 22.00 uur. Tickets kosten €4,- en zijn inclusief één consumptie. Voor MBO-studenten is er een beperkt aantal gratis plekken gereserveerd. MBO-studenten kunnen zich voor deze gratis plekken aanmelden via <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="mailto:educatie@airbornemuseum.nl">educatie@airbornemuseum.nl</a>.Voor meer informatie en tickets: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer nofollow" href="https://www.airbornemuseum.nl/activiteit/theirs-is-the-glory">https://www.airbornemuseum.nl/activiteit/theirs-is-the-glory</a>.

Filmklassieker 'Theirs is the Glory' te zien op historische locatie in het Airborne Museum Hartenstein

Diverse locaties, waaronder Burgh-Haamstede, Dishoek, Groede, Middelburg, Sloedam/Lewedorp, Vlissingen en Zoutelande.

Bunker Day 2025

Regionale Indië-herdenking15 augustus 1945 betekende het einde van de tweede wereld oorlog door de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki capituleerde Japan. Dit betekende ook het einde van de Japanse bezetting in het Nederlandse overzeese gebied. &nbsp;We herdenken daarom vandaag op deze plaats de slachtoffers van die Japanse bezetting. Een bezetting die duurde van 8 december 1941 tot 15 augustus 1945.De namen van 30 omgekomen slachtoffers, afkomstig uit West Zeeuws-Vlaanderen zullen opgelezen worden.

Regionale Indië-herdenking

In heel Groot-Brittannië gingen mensen de straat op om met vlaggen te zwaaien, te zingen, te dansen en vreugdevuren aan te steken. Na lange jaren van angst en verlies was het tijd om te vieren.Maar achter het gejuich zat verdriet.Niet iedereen kon feestvieren.Sommigen rouwden nog. Anderen vochten door.Originele beelden van de viering van VE Day in Londen op 8 mei 1945. © Koninklijk Oorlogsmuseum

VE DAY - 8 mei 1945

Tien dagen lang doorkruiste een historisch konvooi militaire voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog de provincie en volgde het pad van onze bevrijders. Een krachtige tocht van herinnering, viering en reflectie.

Herdenk het einde van de Tweede Wereldoorlog – 80 jaar later

Uitgelichte evenementen

Expositie ‘Kruispunt Vught: 36 nationaliteiten achter prikkeldraad’

Volgende evenementen

Filmklassieker 'Theirs is the Glory' te zien op historische locatie in het Airborne Museum Hartenstein

Bunker Day 2025

Regionale Indië-herdenking

Onze video's

VE DAY - 8 mei 1945

Bevrijding van Drenthe

Blog

7 tot 8 mei 1945: twee dagen VE Day-viering in Groot-Brittannië

Call for Stories: #IRemember

Twee vrouwen die duizenden levens redden in Tsjecho-Slowakije

Registreer uw evenement op Europe Remembers