Elżbieta Zawacka

Elżbieta Zawacka werkte op de afdeling buitenlandse communicatie van het Poolse Thuisleger. Ze stippelde routes naar het westen uit voor koeriers van de Poolse verzetsbeweging en was ook zelf werkzaam als koerier. Tijdens de oorlog stak ze tal van keren de vooroorlogse grens van Polen over om geld, rapportages en nieuws te brengen. In februari 1943 reisde ze als gezant van generaal Stefan 'Grot' Rowecki door Duitsland, Frankrijk, Andorra, Spanje en Gibraltar. Vanaf daar vertrok ze naar Londen om te spreken met Władysław Sikorski, premier van de Poolse regering in ballingschap. Ze had twee missies: de koerierdienst verbeteren en, op uitdrukkelijk verzoek van generaal Rowecki, vragen om dezelfde rechten voor vrouwen in het Thuisleger als voor hun mannelijke collega's.

Elżbieta kreeg parachutetraining en was een van de weinige gezanten die naar Polen terugkeerden. Zo werd ze het enige vrouwelijke lid van de elite-eenheid Cichociemni (de stille onzichtbaren).

Vanaf maart 1944 had ze een rol bij het aansturen van de vrouwelijke eenheden van het Thuisleger. Ze vocht mee in de Opstand van Warschau, een grootschalige operatie van het Thuisleger, met als doel de hoofdstad te bevrijden van de Duitse bezetter.

Na de oorlog sloot ze zich aan bij de anticommunistische beweging. In september 1951 werd ze gearresteerd door de Poolse veiligheidsdienst en werd ze veroordeeld tot tien jaar gevangenis. Na haar vrijlating ging ze aan de slag bij de Universiteit van Gdańsk en de Nicolaas Copernicus-universiteit in Toruń. Ze was een van de oprichters van de wereldwijde organisatie voor soldaten van het Thuisleger en de initiatiefnemer voor de stichting van het Pommerse Thuisleger-archief in Toruń. In 2006 werd ze ter ere van haar daden benoemd tot brigadegeneraal in het Poolse leger. Elżbieta Zawacka overleed in 2009.