Engelandvaarders en het Englandspiel

Naar schatting 1.800 Nederlanders hebben tijdens WOII geprobeerd naar Engeland te ontkomen. De meesten kozen daarbij een route over land een minderheid ging direct de Noordzee over. In de meest uiteenlopende vaartuigen is geprobeerd die overtocht te maken. Hierbij hebben minimaal 204 mensen de overtocht gehaald. De meeste pogingen vonden plaats in 1941 toen de Nederlandse kust nog enigszins bereikbaar was. Een van de overtochten uit Scheveningen werd ondernomen op 16 maart 1941. Zeven Scheveningse vissersjongens voeren met de garnalenvlet Anna KW 96 naar Engeland. Allen namen dienst in de Koninklijke Marine en overleefden de oorlog. Vier Engelandvaarders (Erik Hazelhoff Roelfzema, Chris Krediet, Peter Tazalaar en Bob van der Stok) begonnen met Contact Holland, een manier om het contact tussen het Nederlandse verzet en ‘London’, te verbeteren en effectiever te maken. Betrouwbaar radiocontact was cruciaal. Nederlanders die eerder als Englandvaarders de oversteek hadden gewaagd, werden getraind om als geheim agent terug te keren naar Nederland, gewapend met instructies en morse-apparatuur. Deze geheim agenten moesten met radioapparatuur op de kust van Scheveningen afgezet worden. Hazelhoff Roelfzema , Krediet en Tazelaar voerden in de winter van 1941-42 twee landingen uit voor de kust van Scheveningen. In het voorjaar van 1942 werd een aantal agenten opgepakt. Hierbij speelde de belangrijkste verrader die Nederland heeft gekend tijdens de Tweede Wereldoorlog, Anton van der Waals, een belangrijke rol. De geallieerde geheim agenten werden gevangen gezet en gedwongen om met Engeland te blijven communiceren, maar dan met boodschappen die door de Duitsers werden opgesteld. Dit was het begin van het Englandspiel. De Britten hadden niet door dat de agenten in gevangenschap seinden en bleven gewoon geheim agenten sturen. Bij aankomst werden zij in Nederland meteen door de Duitsers gevangen genomen. Aan het eind van de oorlog werden de meeste geheim agenten uit Nederland weggevoerd. 54 van hen hebben dit Englandspiel niet overleefd. In Den Haag zijn twee plaquettes die herinneren aan het Englandspiel. Een is op het Binnenhof aangebracht, een ander aan de rand van de Scheveningse bosjes.