Expositie “Christo Stefanoff, vergeten schilder van oorlog en vrede”

Christo Stefanoff

Christo Stefanoff (1898-1966) was een internationaal succesvolle kunstenaar. Hij schilderde landschappen, religieuze werken, oorlogsscènes en portretten van mensen, waaronder sterren als Greta Garbo en royalty zoals Koningin Juliana. In 1934 kwam hij naar Polen, werd verliefd op het land én op de Poolse Irena Pludowska. In 1938 werd hij genaturaliseerd tot Pool. Na de Duitse invasie in 1939 werd hij actief in de Żegota, de Poolse Raad voor Hulp aan Joden. In 1944 werd hij gearresteerd, maar overleefde twee gevangenissen en drie Duitse concentratiekampen.

Na zijn bevrijding in april 1945 uit Bergen-Belsen verhuisde hij, net als veel ontheemde Polen, naar de Poolse enclave nabij Maczków. Hier werd zijn talent opgemerkt. Hij gaf les in tekenen en schilderen en groeide uit tot de hofschilder van de 1e Poolse Pantserdivisie. Op 28 oktober 1946, in het kader van de 2e herdenking van de bevrijding van Breda, werd het grote drieluik dat hij had geschilderd door de 1e Poolse Pantserdivisie geschonken aan de Gemeente Breda.

Tijdens zijn jaren in Breda was Stefanoff zeer actief. Hij schilderde hier zijn belangrijkste werken, waaronder zijn indrukwekkende serie over de Opstand van Warschau. In 1947 was hij betrokken bij de oprichting van de Poolse Katholieke Vereniging in Breda, waarvan hij ook voorzitter was.

In 1952 verhuisde hij naar Canada, met al het (onverkochte) werk dat hij in Breda had gemaakt. Hij overleed in 1966. Door een diefstal kort daarna sloot zijn vrouw zijn atelier en museum voor publiek tot haar eigen dood in 2005. Haar 76-jarige Poolse neef probeert nu de nalatenschap te beheren, maar worstelt met de last. Het oude atelier met Stefanoffs nalatenschap, met meer dan 150 van zijn originele werken, is daardoor tot op de dag van vandaag onaangeroerd gebleven.

De tentoonstelling

De tentoonstelling is samengesteld door Bredanaar Frans Wauters, geboren onder een schilderij van Stefanoff en opgegroeid tussen zijn werken. Christo Stefanoff woonde in Breda in bij zijn (groot) ouders en betaalde de kost en inwoning met zijn schilderijen. Frans doet al meer dan 2 jaar onderzoek en is de wereldwijde expert op het gebied van het leven en werk van Stefanoff.

Deze tentoonstelling toont de belangrijkste werken over de Poolse strijd die Stefanoff in Breda heeft gemaakt. De tentoonstelling bevat ook veel originele documenten en foto's uit Stefanoffs tijd in Breda die recent door Frans Wauters zijn teruggevonden in zijn oude atelier in Canada.

De geselecteerde werken benadrukken "Vrede en Vrijheid", waarden die Stefanoff uitstraalde in zijn leven en werk. Deze sluiten goed aan bij de waarden van het Maczek Memorial Breda. De moed van het Poolse volk tijdens de Tweede Wereldoorlog, en de Poolse strijdkrachten bij de bevrijding van Europa, wordt zo via de kunst van Stefanoff op een geheel nieuwe wijze belicht.

De 80ste verjaardag van de bevrijding van Breda (op 29 oktober) en de viering van de Poolse Onafhankelijkheidsdag (op 11 november) vallen beide binnen de tentoonstellingsperiode.

De tentoonstelling wordt ondersteund door een speciale catalogus waarin het leven van Stefanoff en de op deze expositie tentoongestelde werken uitgebreid worden beschreven.